Πρόσκληση

Ο Γκαλουά κι ο Ασλανίδης

Από συνέντευξη του παλιού ποδοσφαιριστή του ΠΑΟΚ και του Παναθηναϊκού Αχιλλέα Ασλανίδη στον Γιώργο Αρκουλή ( δες: http://www.zougla.gr/page.ashx?pid=2&aid=99098&cid=10) :

Αρκουλής: Διαβάζεις βιβλία;
Ασλανίδης: Δεν είναι απαραίτητο. Ένα διάβασα και με σημάδεψε, για την ακρίβεια με έκανε να καταλάβω το σύμπαν. Είναι το βιβλίο του Γάλλου μαθηματικού Εβαρίστ Γκαλουά, που αναπτύσσει εκπληκτικά την θεωρία της ομαδικότητας. Σε αυτό το βιβλίο βρήκα όλες τις απαντήσεις στις απορίες μου για το ποδόσφαιρο.

Πραγματοποιήθηκε "Ο Ευκλείδης"

Το Σάββατο 23 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε η δεύτερη φάση των ετήσιων διαγωνισμών Μαθηματικών για μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που διοργανώνει η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία (ΕΜΕ). Στο νομό μας η εξέταση έγινε στο 2ο Λύκειο Ιεράπετρας και συμμετείχαν οι 26 μαθητές που είχαν διακριθεί στην πρώτη φάση (διαγωνισμός «Ο Θαλής»).
Ο διαγωνισμός έγινε όπως είχε προγραμματισθεί (9-12 π.μ.) κατά τρόπο άψογο. Πρόεδρος του εξεταστικού κέντρου ήταν το μέλος της Δ.Ε. του Παραρτήματος κ. Μ. Παπαδάκης. Τα γραπτά συγκεντρώθηκαν με ευθύνη του Παραρτήματός μας και πρόκειται να αποσταλούν για διόρθωση στην κεντρική επιτροπή εξετάσεων της ΕΜΕ, στην Αθήνα, η οποία ευθύνεται και για την έκδοση των αποτελεσμάτων.
Τα αποτελέσματα αναμένονται προς το τέλος του πρώτου δεκαήμερο του Φεβρουαρίου και οι επιτυχόντες θα κληθούν να λάβουν μέρος στην «Εθνική Ολυμπιάδα Μαθηματικών ‘O Αρχιμήδης’», η οποία θα πραγματοποιηθεί, για όλη την Ελλάδα, στην Αθήνα, το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2010. Από την τρίτη, και τελευταία, φάση θα επιλεγούν οι μαθητές οι οποίοι θα αποτελέσουν τις εθνικές ομάδες για να εκπροσωπήσουν τη χώρα μας στις διάφορες διεθνείς διοργανώσεις Μαθηματικών (Βαλκανική Ολυμπιάδα, Διεθνής Μαθηματική Ολυμπιάδα).
Το Παράρτημα Λασιθίου με την ευκαιρία επιθυμεί να εκφράσει τις ευχαριστίες του σε όσους συνέβαλλαν στην επιτυχή διοργάνωση του «Ευκλείδη». Την διευθύντρια του 2ου Ενιαίου Λυκείου Ιεράπετρας κα Κεφάλα Δέσποινα και τον υποδιευθυντή κ. Γεώργιο Πουλή, τον διευθυντή του 1ου Ενιαίου Λυκείου Ιεράπετρας κ. Εμμανουήλ Κουρμουλάκη και τον υποδιευθυντή κ. Διονύση Χαρίτο οι οποίοι παρευρέθησαν κατά την διεξαγωγή του διαγωνισμού στο εξεταστικό κέντρο, τους συναδέλφους της Διοικούσας Επιτροπής Ν. Φραγκάκη, Μ. Παπαδάκη και Μ. Πομόνη καθώς και τον συνάδελφο Ι. Γερογιαννάκη. Επίσης, ευχαριστούμε το Super Market Αριάδνη στην Ιεράπετρα του κ. Αντώνη Κάκκου και το ζαχαροπλαστείο του κ. Εμμ. Παγκάλου «Beterano», επίσης στην Ιεράπετρα, για τα κεράσματα που προσέφεραν στους μαθητές και την επιτροπή του κέντρου. Τέλος, τις θερμές ευχαριστίες μας εκφράζουμε και προς τα ΜΜΕ του νομού μας για την προβολή και του διαγωνισμού μας αυτού.
Για το Παράρτημα Λασιθίου της ΕΜΕ

Ο Πρόεδρος: Ιωάννης Σταμέλος

Επιμόρφωση στην ειδικότητα β' επιπέδου

Κάνουμε γνωστό στους ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς, ότι στο πλαίσιο της Πράξης «Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και Εφαρμογή των ΤΠΕ στη Διδακτική Πράξη» του Ε.Π. «Εκπαίδευση και δια βίου μάθηση», ΕΣΠΑ (2007-2013), η οποία αποτελεί συνέχεια της αντίστοιχης Πράξης, που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, Γ’ ΚΠΣ, ξεκινά η 1η Περίοδος Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών (Φεβρουάριος – Ιούνιος 2010) στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης (ΚΣΕ).

Συγκεκριμένα, θα υλοποιηθούν προγράμματα επιμόρφωσης για εκπαιδευτικούς της Α’θμιας και Β’θμιας εκπαίδευσης, και ειδικότερα των κλάδων ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04, ΠΕ60/70, τα οποία αφορούν στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων για την παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ, στη διδασκαλία του γνωστικού τους αντικειμένου (επιμόρφωση Β’ επιπέδου). Η επιμόρφωση συμπληρώνεται με την εφαρμογή γνώσεων και δεξιοτήτων μέσα στη σχολική τάξη από τους επιμορφούμενους εκπαιδευτικούς, ως οργανικό κομμάτι της επιμορφωτικής διαδικασίας, με την υποστήριξη και καθοδήγηση των επιμορφωτών και των υποστηρικτικών δομών της Πράξης.

Η διάρκεια κάθε Προγράμματος επιμόρφωσης είναι 96 ώρες, οι οποίες πραγματοποιούνται εκτός σχολικού ωραρίου, σε δύο τρίωρες επιμορφωτικές συνεδρίες ανά εβδομάδα, το μέγιστο .

Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη διεξαγωγή των προγραμμάτων και τις προϋποθέσεις συμμετοχής, μπορείτε να βρείτε εδώ.

Τα προγράμματα επιμόρφωσης της παρούσας επιμορφωτικής περιόδου ξεκινούν την εβδομάδα της 8ης Φεβρουαρίου 2010 και ολοκληρώνονται στο τέλος Ιουνίου 2010.

Από αύριο, Πέμπτη 21 Ιανουαρίου 2010, οι ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικοί θα μπορούν, μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος του έργου και με χρήση των κωδικών που τους είχαν αποδοθεί κατά την πιστοποίησή τους στο Α’ Επίπεδο, να ενημερωθούν για τα προγράμματα της ειδικότητάς τους που θα υλοποιηθούν στην περιοχή τους και να υποβάλουν αιτήσεις συμμετοχής.

Για άμεση ενημέρωση σχετικά με τις παραπάνω δράσεις καθώς και άλλες λεπτομέρειες σχετικά με τη διεξαγωγή των προγραμμάτων, οι ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικοί καλούνται να επισκέπτονται τον παρόντα υποστηρικτικό κόμβο του έργου «Πύλη Ενημέρωσης και Συνεργασίας Β΄ Επιπέδου», στην ηλεκτρονική διεύθυνση

http://b-epipedo2.cti.gr

ώστε να παρακολουθούν τις ανακοινώσεις και τις συχνές ερωτήσεις που δημοσιεύονται εκεί ή/και να υποβάλλουν τυχόν ερωτήματα ηλεκτρονικά στην υπηρεσία Help Desk της Πράξης.

Αναρτήθηκε 20-1-2010 στην http://b-epipedo2.cti.gr/

"Ο Ευκλείδης 2010" στο Ν. Λασιθίου

Το Παράρτημα Λασιθίου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας ανακοινώνει ότι η διεξαγωγή του διαγωνισμού «Ο Ευκλείδης» (δεύτερη φάση των ετήσιων διαγωνισμών μαθηματικών για το 2009-2010) θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 23 Ιανουαρίου στο 2^ο Ενιαίο Λύκειο Ιεράπετρας.

Ο διαγωνισμός αφορά μόνο τους μαθητές που διακρίθηκαν στην πρώτη φάση (διαγωνισμός «ο Θαλής»).

Οι μαθητές που καλούνται να διαγωνιστούν θα πρέπει να βρίσκονται στο χώρο του 2^ου Ενιαίου Λυκείου Ιεράπετρας στις 8.30 π.μ. Η εξέταση αναμένεται να διαρκέσει 3 ώρες.

Παρακαλούμε τους συναδέλφους των φροντιστηρίων να διευκολύνουν τους μαθητές που θα συμμετάσχουν τροποποιώντας, αν χρειαστεί, τα προγράμματα λειτουργίας τους.

Ιδιαιτέρως παρακαλούμε τους διευθυντές των σχολείων του νομού μας να ενημερώσουν τους μαθητές των σχολείων τους για το περιεχόμενο του παρόντος εγγράφου.

Οι μαθητές που θα διακριθούν στον «Ευκλείδη» θα κληθούν να διαγωνιστούν στην τρίτη και τελευταία φάση το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2010.

Για το Παράρτημα Λασιθίου της ΕΜΕ

Ο Πρόεδρος: Ιωάννης Σταμέλος

Η Γενική Γραμματέας:Μαριάνθη Πομόνη

Ευχαριστήρια επιστολή Χρ. Φίλη

Αγαπητέ Κύριε Σταμέλο,
Αγαπητέ Κύριε Θραψανιώτη,
Ο Σεργκέι και εγώ σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για την ευγενική σας πρόσκληση και για την ανεπανάληπτη φιλοξενία σας. Το διήμερο στο Άγιο Νικόλαο μας άφησε τις πιο όμορφες αναμνήσεις. Να είσθε καλά.
Δεχθείτε παρακαλώ τα θερμά μου συγχαρητήρια για όλη σας την προσπάθεια που καταβάλετε τόσο ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου του Αγίου Νικολάου με τον κύριο Εμ. Θραψανιώτη, όσο και το Παράρτημα της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας με τον κύριο Γ. Σταμέλο.
Επιτελείτε ένα τόσο σημαντικό έργο με αυταπάρνηση αλλά και μεγάλη θέληση, που οδηγεί σ' ένα απτό αποτέλεσμα.
Στο να ανεβεί το πολιτιστικό επίπεδο των κατοίκων της όμορφης πόλη σας.
Κάνετε πράξη την ευαγγελική ρήση πως δεν μπορεί μονάχα με ψωμί να ζήσει ο άνθρωπος. Και αυτό αποτελεί μιά μεγάλη διαχρονική αλήθεια. Και φυσικά ο δρόμος είναι δύσβατος, χρειάζεται μεγάλη παλληκαριά για να επεκταθούν οι ορίζοντες, να δοθεί μια ορατή προοπτική κυρίως στα νέα παιδιά, που αυτά κυρίως είναι ευάλωτα στις σειρήνες που τα περιβάλλουν.
Η γνώση είναι δύναμη. Αν αυτή η αντίληψη μπορέσει να ριζώσει στις καρδιές των νέων, τότε θα γίνει η μεγάλη ανατροπή.
Είναι αυτονόητο πως η άνοδος του βιοτικού επιπέδου συμβάλλει καθοριστικά στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Όμως μετά ο καθένας από μας χρειάζεται και άλλα πράγματα. Πολιτιστικά αγαθά !!! και αυτά δεν μπορούμε να τα προμηθευτούμε από κανένα κατάστημα. Ας προσπαθήσουμε να τα προσφέρουμε. Μόνο αυτό μπορούμε να κάνουμε . Από το περίσσεμά μας.
Ό,τι μπορεί ο καθένας μας και από όποιο μετερίζι.
Σε ό,τι με αφορά θα προσπαθήσω, όσο μου επιτρέπουν οι δυνάμεις μου, να είμαι κοντά σας.
Επιτελείτε σπουδαίο έργο και πρέπει να είσθε περήφανοι γι' αυτό. Μικρή η όαση σας, αλλά είναι όαση. Μακάρι και άλλες γειτονικές σας πόλεις να αποκτήσουν τέτοιες πρωτοβουλίες και αυτό να γίνει σιγά-σιγά τρόπος ζωής και κυρίως τρόπος σκέψης. Σας το εύχομαι ολόψυχα.
Καλή Χρονιά !!!
Κάθε καλό στα σπίτια σας!!!
Διαβιβάστε παρακαλώ, τους πιο θερμούς χαιρετισμούς μας σε όλους όσους είχαμε την χαρά να συναντήσουμε.
Μακάρι να έχουμε την ευκαιρία να τα ξαναπούμε.
Με Εκτίμηση
Χριστίνα Φίλη

Αποτελέσματα Θαλή 2009-2010

Η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία εξέδωσε τα αποτελέσματα του μαθητικού διαγωνισμού με την επωνυμία «Ο Θαλής» που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 21 Νοεμβρίου 2009.
Με βάση τα αποτελέσματα, διακρίθηκαν από το νομό μας οι παρακάτω μαθητές:

Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
1. ΦΡΑΓΚΑΚΗΣ ΕΡΙΑΝΑ, 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
2. ΧΡΟΝΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ, ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΡΙΤΣΑΣ

Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
1. ΚΑΛΙΜΑΝΤΖΑΛΗ-ΛΙΑΝΑ ΜΑΡΙΑ, 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
2. ΚΑΜΑΡΑΤΟΥ ΕΛΕΝΗ, 2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
3. ΚΟΡΝΙΩΤΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ, 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
4. ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ, 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ

Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ
1. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΑΚΗ ΧΡΥΣΑΝΘΗ, 2ο ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
2. ΚΕΛΕΠΟΥΡΗ ΣΤΕΛΛΑ, 2ο ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
3. ΜΠΑΧΛΙΤΖΑΝΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ, 1ο ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
4. ΣΟΥΡΓΙΑ ΜΑΡΙΛΕΝΑ, 2ο ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
5. ΣΤΑΜΑΤΑΚΗΣ ΜΑΝΟΣ, 1ο ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
6. ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ ΑΓΓΕΛΟΣ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
7. ΤΣΑΜΑΝΔΟΥΡΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ

B’ ΛΥΚΕΙΟΥ
1. ΑΒΡΟΝΙΔΑΚΗ ΑΝΝΑ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΣΗΤΕΙΑΣ
2. ΓΑΛΑΝΑΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
3. ΚΟΥΡΜΟΥΛΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, 1ο ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
4. ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
5. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, 2ο ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
6. ΠΕΡΑΚΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΣΗΤΕΙΑΣ

Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ
1. ΑΛΕΞΗ ΕΛΕΝΗ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
2. ΑΤΣΑΛΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
3. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛ, 2ο ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
4. ΚΑΛΙΜΑΝΤΑΛΗΣ-ΛΙΑΝΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
5. ΛΑΤΖΑΝΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΜΑΚΡΥ ΓΙΑΛΟΥ
6. ΛΟΥΚΑΚΗ ΜΑΡΙΑ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ
7. ΤΣΙΚΑΛΑΚΗ ΜΑΡΙΑ, ΕΝ. ΛΥΚΕΙΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Οι παραπάνω μαθητές καλούνται το Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2010 να διαγωνιστούν στη β’ φάση του διαγωνισμού, ο οποίος έχει την επωνυμία «Ο Ευκλείδης», σε εξεταστικό κέντρο στο νομό μας, το οποίο θα οριστεί την ερχόμενη εβδομάδα:
Το Παράρτημα Λασιθίου συγχαίρει το μαθητές που διακρίθηκαν και τους εύχεται καλή επιτυχία και στη β’ φάση.
Για το Παράρτημα Λασιθίου της ΕΜΕ

Ο Πρόεδρος Η Γενική Γραμματέας
Ιωάννης Σταμέλος Μαριάνθη Πομόνη

Διάλεξη Χριστίνας Φίλη

Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 10 Ιανουαρίου στις 11.00 π.μ. στο κινηματοθέατρο REX στον Άγιο Νικόλαο η προγραμματισμένη διάλεξη με θέμα «Μαθηματικά και εξουσία», που συνδιοργάνωσαν ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Αγίου Νικολάου (ΠΟΔΑΝ) και το Παράρτημα Λασιθίου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας (ΕΜΕ), στο πλαίσιο του Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστημίου Αγίου Νικολάου.

Την εκδήλωση άνοιξε ο Πρόεδρος του ΠΟΔΑΝ κ. Μανώλης Θραψανιώτης. Αρχικά διάβασε επιστολή του Καθηγητή Λ. Ζούρου ο οποίος αναφέρθηκε με ιδιαίτερα κολακευτικά σχόλια στην διοργάνωση από τον ΠΟΔΑΝ της παρουσίασης του βιβλίου του «Ας συμφιλιωθούμε με τον Δαρβίνο». Στη συνέχεια έκανε μια σύντομη αναφορά στο θέμα «Μαθηματικά και εξουσία», στην Καθηγήτρια Χριστίνα Φίλη, στην πορεία του θεσμού του Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστημίου Αγίου Νικολάου και στην διοργάνωση της εκδήλωσης και έδωσε το λόγο στον Πρόεδρο του Παραρτήματος Λασιθίου της ΕΜΕ κ. Γιάννη Σταμέλο.

Ο κ. Σταμέλος πριν κάνει την παρουσίαση της ομιλήτριας παρακάλεσε τον παρευρισκόμενο σύζυγό της Καθηγητή του Λομονόσοφ Σεργκέι Ντεμίντοφ να απευθύνει έναν χαιρετισμό. Ο Καθηγητής Ντεμίντοφ διάβασε ένα κείμενο στα ελληνικά με το οποίο εξέφρασε τον θαυμασμό του για το Κρητικό περιβάλλον και τον πολιτισμό μας και ευχαρίστησε τους διοργανωτές για την θερμή φιλοξενία.

Ο κ. Σταμέλος στη συνέχεια αναφέρθηκε στα σύγχρονα αναλυτικά προγράμματα μαθηματικών στα σχολεία μας και παρατήρησε ότι οι στόχοι που τίθενται κατά τη διδασκαλία συνήθως είναι γνωστικοί, κινητικών δεξιοτήτων και σπανίως στάσεων. Παρά την σημαντική παρατήρηση του μεγάλου παιδαγωγού Bruner -στις αρχές του οποίου βασίζονται τα εν ισχύ αναλυτικά προγράμματα- πως δεν μπορούμε να έχουμε αποτελεσματική μάθηση χωρίς να περιλαμβάνουμε στη διδακτική πράξη στόχους στάσεων, στόχους, δηλαδή, που μπορούν να αλλάξουν τη συμπεριφορά των μαθητών μακροπρόθεσμα.

Αναφέρθηκε στη συνέχεια στο ρόλο του Παράρτημα Λασιθίου, το οποίο προσπαθεί με τα μέσα που διαθέτει να διοργανώνει εκδηλώσεις ενημέρωσης των μελών του, να τους τονώνει το επαγγελματικό ενδιαφέρον και να ανοίγει την επιστήμη στην κοινωνία καλλιεργώντας θετικές στάσεις γι’ αυτήν, αποκαθιστώντας έτσι κατά κάποιον τρόπο το έλλειμμα που προκύπτει από τη σχολική πρακτική.

Στη συνέχεια έκανε μια αναφορά στα Μαθηματικά, παραπέμποντας στο βιβλίο της ομιλήτριας κας Φίλη, και επισημαίνοντας ότι αυτά απαλλαγμένα από μυστικισμούς και μυστήρια μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για έναν επιστημονικό ουμανισμό.

Αναφερόμενος στο βιβλίο της «Μαθηματικά και εξουσία» είπε ότι η κα Φίλη μελέτησε στις βιβλιοθήκες του κόσμου και διερεύνησε πάνω από δεκαπέντε χρόνια το θέμα της. Παρέδωσε, όμως, στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό ένα βιβλίο συναρπαστικό. Ένα βιβλίο, που όπως έγραψε και ο Α. Δοξιάδης «λες ότι σχεδόν κατά λάθος γεννήθηκε στη μικρή μας χώρα, καθώς είναι πρωτότυπο και ουσιαστικό σε διεθνές επίπεδο».

Κατόπιν έκανε μια σύντομη αναφορά στο εκτενές βιογραφικό της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας του ΕΜΠ Χριστίνας Φίλη, σημειώνοντας ότι η διάλεξη αποτελεί την πρώτη μετά την βράβευσή της στο τέλος του 2009 από την Ακαδημία Αθηνών.

Η κα Φίλη αρχικά μίλησε για τον Άγιο Νικόλαο που γνώρισε το 1968 και την πόλη που είδε σήμερα. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στους μεγάλους έλληνες μαθηματικούς Νικόλαο και Γεώργιο Χατζηδάκη που κατάγονται από την Κρήτη. Κατόπιν προσπάθησε να απαντήσει στο ερώτημα γιατί διάλεξε το θέμα «Μαθηματικά και εξουσία». Η αφορμή είπε στάθηκε μια κουβέντα που είχε στη Γαλλία ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια για τη στάση του μαθηματικού Fourier, νομάρχη για κάποιο διάστημα στη Γαλλία, ο οποίος ακολούθησε τον Ναπολέοντα στην εκστρατεία του στην Αίγυπτο. Έτσι, είπε, της δημιουργήθηκε τότε η ιδέα της διερεύνησης. Για να ωριμάσει, όμως, η ιδέα της πήρε περίπου δυο χρόνια και για να του δώσει τη μορφή που πήρε στο βιβλίο, μαζί με το ερευνητικό μέρος, άλλα δεκαπέντε.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε, αλλού σύντομα και αλλού με μεγαλύτερη έκταση, στους μαθηματικούς που περιέλαβε στο βιβλίο της. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο κοινό προκάλεσαν οι περιπτώσεις της Υπατίας, του Ομάρ Καγιάμ, του Γαλιλαίου, του Λάιμπνιτς, του Βιέτ, του Καραθεοδωρή κ.α.

Η ομιλήτρια χωρίς να συμβουλεύεται σημειώσεις, με τρόπο γλαφυρό αλλά και με περιστατικά που τεκμηρίωναν στέρεα τις απόψεις της, κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον του ακροατηρίου (περίπου 100 άτομα) για σχεδόν δυο ώρες μαζί με τον διάλογο που ακολούθησε. Μια αρκετά μεγάλη ομάδα συνέχισε την κουβέντα στους διαδρόμους του REX για αρκετή ώρα ακόμα, δείχνοντας έτσι το ενδιαφέρον που είχε το θέμα, όπως και η ιδιαίτερα εντυπωσιακή προσωπικότητα της ομιλήτριας.

Ήταν μια από τις πιο ενδιαφέρουσες διαλέξεις που έχουν πραγματοποιηθεί τελευταία στον Άγιο Νικόλαο και ήταν κρίμα που το REX δεν γέμισε. Η επιλογή του θέματος και της ομιλήτριας από τους διοργανωτές πολύ εύστοχη. Ευχόμαστε και στο μέλλον να έχουμε ανάλογες εκδηλώσεις.

Η Χριστίνα Φίλη συνομιλεί με τον Γιάννη Σταμέλο

Η προσφάτως (29/12/09) βραβευμένη και από την Ακαδημία Αθηνών Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του ΕΜΠ Χριστίνα Φίλη προσκεκλημένη του Παραρτήματος Λασιθίου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας θα μιλήσει στο Ελεύθερο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του ΠΟΔΑΝ την Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2010 με θέμα «Μαθηματικά και εξουσία». Στο πλαίσιο της εκδήλωσης αυτής είχαμε την παρακάτω συνομιλία.

-Πότε καταλάβατε ότι είχατε ιδιαίτερη κλίση στα Μαθηματικά;

-Δεν νομίζω πως είχα καμιά ιδιαίτερη κλίση. Στο Γυμνάσιο ήμουνα καλή και στα φιλολογικά μαθήματα.

-Έπαιξε κάποιο ρόλο σ’ αυτό το οικογενειακό σας περιβάλλον;

-Ο πατέρας μου απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων, είχε γερή μαθηματική παιδεία, αγαπούσε τα μαθηματικά και με βοήθησε πολύ.

-Οι δάσκαλοί σας;

-Μεγάλη κουβέντα. Κάθε δάσκαλος προσθέτει ένα λιθαράκι που στη νιότη του κανένας δεν το κατανοεί. Πολύ αργότερα καταλαβαίνει κανείς την αξία του. Πάνω σε πολλά πρόσωπα ριζώνουμε.

-Τι θα πρέπει να διαθέτει ο καλός δάσκαλος μαθηματικών;

- Γενικά το δασκαλίκι είναι δύσκολο επάγγελμα. Μόνο όποιος το ξέρει από μέσα το καταλαβαίνει.

Θυμάμαι τον συχωρεμένο τον Διονύση Λιβέρη, εξαίρετο δάσκαλο, που μας έλεγε στο φροντιστήριο "Άτιμο πράγμα ο πίνακας, του μιλάς, αλλά δεν σου απαντά. Πρέπει εσύ να τον κάνεις να σου μιλήσει". Αυτό ακριβώς πιστεύω πως πρέπει να κάνει ο δάσκαλος, όχι μόνο των μαθηματικών, να κάνει διάλογο και να βάλει τα παιδιά που έχει μπροστά του να σκέπτονται και να μην ακολουθούν ρετσέτες.

-Θέλατε από μικρή να σπουδάσετε Μαθηματικά;

-Ναι. Μου άρεσαν πολύ οι θετικές επιστήμες.

-Η ποίηση, λένε, είναι γι’ αυτούς που την έχουνε ανάγκη. Σε τι βαθμό συμμερίζεσθε την άποψη;

-Όλοι έχουμε ανάγκη από ποίηση. Αλλοίμονο αν δεν υπήρχε στη ζωή μας. Θα ήταν τόσο μίζερη και θλιβερή.

-Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ποιητές;

- Δύσκολη ερώτηση. Η οικογένεια της μητέρας μου ήταν συγγενής εξ αγχιστείας με τον Καβάφη (η αδελφή της γιαγιάς της είχε παντρευτεί τον Αριστείδη Καβάφη, αδελφό του ποιητή). Έτσι από τα εφηβικά μου χρόνια λάτρεψα τον Καβάφη που κυριολεκτικά επανάστησε την ποίηση. Αλλά πως να παραλείψει κανείς τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τον Ρίτσο, τον Τ. Λειβαδίτη και τόσους άλλους υπέροχους ποιητές που έχουμε.

Προικισμένοι με μια τόσο πλούσια γλώσσα είναι λογικό να έχουμε σπουδαία ποίηση. Ακόμα αγαπώ πολύ τους τρεις μεγάλους ακμιστές: Αχμάτοβα, Γκουμιλιόφ, Μάντελσταμ, τον ανεπανάληπτο Αλ. Μπλοκ, τον Αντόνιο Ματσάδο, τον Μπόρχες, τον Ερνέστο Καρντενάλ, τον Ελυάρ, τους άγγλους μεταφυσικούς ποιητές. Δεν θα έφθαναν πολλές σελίδες για να τους αναφέρω όλους.

-Πώς οδηγηθήκατε στη σύνθεση ποιημάτων;

-Μια προσωπική στιγμή μου άνοιξε το δρόμο για την ποίηση.

-Που βρίσκεται το όριο της Επιστήμης με την Τέχνη;

-Δεν νομίζω πως μπορούμε να μιλάμε για όρια. Αντίθετα πιστεύω πως οι δυο αυτοί κλάδοι της γνώσης βρίσκονται σε συνθήκες ώσμωσης.

-Αντεπιστέλλον μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας της Ιστορίας των Επιστημών, Διεθνής Γυναίκα για το έτος 1993-94 από το Διεθνές Βιογραφικό Κέντρο του Κέιμπριτζ, παράσημο του Ιππότη των Ακαδημαϊκών Δαφνών από τη Γαλλική Κυβέρνηση το 2006 και πριν από λίγες μέρες βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών. Τι ρόλο παίζουν στη ζωή σας τα βραβεία;

-Αναμφισβήτητα οι τιμές και οι διακρίσεις μου δίνουν δύναμη και κουράγιο για να συνεχίσω τη δουλεία μου και να βελτιώνομαι, όσο αυτό είναι δυνατό. Όμως δημιουργούν και μεγάλες υποχρεώσεις, καθώς συναισθάνομαι πως δεν θα πρέπει να διαψεύσω η να απογοητεύσω εκείνους που με τίμησαν.

-Μπορεί ένα βραβείο να μας αλλάξει τη ζωή;

-Εξαρτάται από τον άνθρωπο. Συνήθως τα βραβεία αυξάνουν τις υποχρεώσεις του δημιουργού.

-Τα μαθηματικά, γράφετε, ήταν πολλές φορές κοντά στην εξουσία. Ασκούν τα ίδια κάποιας μορφής εξουσία στους μη μυημένους;

-Ίσως να την ασκούν με τη μορφή μαγείας και εξερεύνησης. Ποιος δεν ονειροπόλησε κάτω από έναν έναστρο ουρανό, ψάχνοντας για απαντήσεις; Ποιος δεν αναρωτήθηκε για τη μέτρηση του χρόνου; Ποιος δε σκέφτηκε τι γίνεται περά από τη Γη μας;

-Γιατί, κατά την άποψή σας, η γυναικεία παρουσία στην Ιστορία των Μαθηματικών δεν είναι τόσο έντονη όσο σε άλλες επιστήμες;

-Οι γυναίκες άργησαν πολύ να γίνουν αποδεκτές στην κοινωνία, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά παντού. Δεν είχαν τις ίδιες ευκαιρίες. Μην ξεχνάτε πως στα τέλη της δεκαετίας του ’20 η Έμμυ Νέτερ δεν γινόταν δεκτή να διδάξει στο πανεπιστήμιο της Γκέττινγκεν γιατί ακριβώς ήταν γυναίκα. Μόνο με την συνδρομή και τη θερμή υποστήριξη του Χίλμπερτ κέρδισε μια θέση πριβάτ ντοζέντ (άμισθου υφηγητού). Μάλιστα ο Χίλμπερτ αναγκάσθηκε να πει στη Μαθηματική Σχολή, πως εδώ δεν είμαστε bains mixtes (εκείνη την εποχή οι γυναίκες κολυμπούσαν ξεχωριστά από τους άνδρες) για να μας ενδιαφέρει το φύλο, αλλά πανεπιστήμιο. Στην Ελλάδα, η πρώτη γυναίκα που έγινε καθηγήτρια Μαθηματικών σε πανεπιστήμιο είναι η κυρία Σουζάνα Παπαδοπούλου στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

-Αν είχατε τη δυνατότητα σε ποια εποχή και σε ποιο μέρος θα θέλατε να ζούσατε;

- Στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ. όταν συντελείτο το ελληνικό θαύμα.

-Αν είχατε τη δυνατότητα τι θα αλλάζατε στη Μαθηματική Παιδεία στη χώρα μας;

-Θα προσπαθούσα να γίνουν τα μαθηματικά πιο προσιτά, ώστε να μην φοβίζουν τους μαθητές. Δείχνοντας περισσότερο την ομορφιά τους παρά την στεγνή τεχνική τους, δείχνοντας τις πολυάριθμες εφαρμογές τους και την χρησιμότητά τους. Υποχρεώνοντας, χρησιμοποιώ ακριβώς αυτή τη λέξη, άξιους και προικισμένους δασκάλους να επισκέπτονται σχολεία, κυρίως απομονωμένα, να δίνουν διαλέξεις και να απαντούν στα ερωτήματα των μαθητών. Ίσως τότε αν δουν την αόρατη πλευρά τους να μπορούν να τα αγαπήσουν.

-Σήμερα, γράφετε, οι Αυλές των ευγενών έχουν αντικατασταθεί από τις πολυεθνικές εταιρείες που έχουν στην υπηρεσία τους τα καλύτερα μυαλά, αφού Πτολεμαίοι και Μέδικοι δεν υπάρχουν πια. Προφανώς οι πολυεθνικές μαζεύουν τα καλύτερα μυαλά προκειμένου να αυξήσουν τα κέρδη τους. Βλέπετε κάποια άλλη λύση για την αξιοποίησή τους προς το συμφέρον της κοινωνίας;

- Ζούμε σε εποχή χρηματοκρατίας και θεωρώ πως είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν κάποιες νοοτροπίες, που έχουν γίνει πια modus vivendi. Ο προϋπολογισμός ενός κράτους πολύ δύσκολα μπορεί να αναμετρηθεί με τα κέρδη μιας πολυεθνικής.

-Συχνά ακούμε ότι οι πνευματικοί άνθρωποι στις μέρες μας δεν παίρνουν πρωτοβουλίες, δεν βγαίνουν μπροστά με το κύρος τους. Ποιο νομίζετε ότι είναι το χρέος του πνευματικού ανθρώπου σήμερα στη χώρα μας;

- Για όλους μας ισχύει ο στίχος του Καβάφη (το μεγάλο ναι ή το μεγάλο όχι).

-Αν κάποιος μαθητής με ιδιαίτερο ταλέντο στα μαθηματικά ζητούσε τις συμβουλές σας τι θα του λέγατε;

- Πως ο δρόμος είναι ανηφορικός, δύσκολος και μοναχικός, αλλά αξίζει τον κόπο να παλέψει κανείς για να πραγματοποιήσει τα όνειρά του. Αλλοίμονο σ' εκείνους που έχουν πάψει να ονειρεύονται.

-Σας ευχαριστώ πολύ.

- Εγώ σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή που κάνετε να με προσκαλέσετε να μιλήσω στη όμορφη πόλη σας.

Μαθηματικά και εξουσία

Την Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2009 στην καθιερωμένη πανηγυρική συνεδρίαση της Ακαδημίας Αθηνών το ανώτατο αυτό ίδρυμα απένειμε τα ετήσια βραβεία για το 2009. Εκτός από την κοινωνική προσφορά και την ηρωική αυταπάρνηση, τιμήθηκαν τα Γράμματα και η Επιστήμη. Στην Τάξη των Θετικών Επιστημών, μεταξύ των άλλων, βραβεύτηκε και η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του ΕΜΠ Χριστίνα Φίλη για το βιβλίο της «Μαθηματικά και εξουσία» (εκδόσεις Παπασωτηρίου).
Η Χριστίνα Φίλη σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και με υποτροφία της Γαλλικής Κυβέρνησης συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Το διδακτορικό της εκπόνησε στην Ιστορία των Μαθηματικών με επόπτη τον Καθηγητή Rene Taton.
Έχει συγγράψει πολλά άρθρα, μελέτες, ανακοινώσεις σε συνέδρια και έχει συμμετάσχει στη συγγραφή πέντε διεθνών συλλογικών βιβλίων. Έχει κυκλοφορήσει στην Ελλάδα τέσσερις ποιητικές συλλογές και τη συλλογή δοκιμίων «Αμφίδρομα», την οποία παρουσιάσαμε στο παρελθόν από τις σελίδες της Ανατολής. Τελευταία της συγγραφική δραστηριότητα ήταν το βιβλίο που βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών.
Η Χριστίνα Φίλη το 1993 εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας της Ιστορίας των Επιστημών. Το 1994 το Διεθνές Βιογραφικό Κέντρο του Κέιμπριτζ την ανακήρυξε Διεθνή Γυναίκα για το 1993-94. Το 2006 η Γαλλική Κυβέρνηση της απένειμε το παράσημο του Ιππότη των Ακαδημαϊκών Δαφνών. Είναι παντρεμένη με τον Καθηγητή Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας Σεργκέι Ντεμίντοφ.
Το βιβλίο της «Μαθηματικά και εξουσία», όπως γράφει στο προλογικό της σημείωμα, έχει σκοπό να αναδείξει τις μορφές των μαθηματικών που βρέθηκαν απέναντι από την εξουσία η οποία τους συνέτριψε, όπως οι Υπατία η Αλεξανδρινή και ο Γαλιλαίος, ή την υπηρέτησαν, όπως οι Viet, Wallis, Monge, ή συνέβαλλαν στην αναμόρφωση του κράτους, όπως οι Leibnitz και Καραθεοδωρή. Η προσέγγιση των μεγάλων μορφών που περιλαμβάνονται στο βιβλίο της δεν αφορά τη δημιουργία πορτραίτων και βιογραφιών αλλά διερευνάται η σχέση τους με την εξουσία.
Τα μαθηματικά, παρά την αντίθετη αντίληψη που επικρατεί, δεν ήσαν ποτέ μακριά από την εξουσία. Οι μαθηματικοί, άλλοτε ως φιλόσοφοι, άλλοτε ως γεωμέτρες, αστρονόμοι, μηχανικοί ή αποκωδικογράφοι, εξασφάλιζαν την οικονομική τους ανεξαρτησία και την πρόσβαση στις βιβλιοθήκες κοντά στην κάθε μορφής εξουσία. Ο μισθός που έπαιρναν κατά καιρούς ως πανεπιστημιακοί δάσκαλοι σχεδόν ποτέ δεν τους έφτανε για να ζήσουν και να εργαστούν με επαρκείς ανέσεις. Σήμερα που οι Πτολεμαίοι και οι Μέδικοι ανήκουν στο παρελθόν, τι γίνεται σχετικά; Οι Αυλές των ηγεμόνων έχουν αντικατασταθεί από τις πολυεθνικές εταιρείες, υποστηρίζει η Χριστίνα Φίλη, οι οποίες, με αξιοσέβαστα οικονομικά ανταλλάγματα, έχουν μαζέψει τα καλύτερα μυαλά της υφηλίου. Άλλοι καιροί.
Στο βιβλίο, εκτός από τους μαθηματικούς που προαναφέραμε, αναφορές γίνονται ακόμα στους Ομάρ Καγιάμ, Euler, Fourier, Cauchy, Bolzano και Egorov. Ειδική μνεία επίσης γίνεται, σε ξεχωριστά κεφάλαια, για τα Μαθηματικά και τον φασισμό καθώς και στα Μαθηματικά και το Γ’ Ράιχ.
Το βιβλίο είναι σχήματος 17χ24, αποτελείται από 758 σελίδες, περιλαμβάνει στο τέλος του ένα πολύ λειτουργικό ευρετήριο ονομάτων και προλογίζεται από τον Απόστολο Δοξιάδη.
Ο Α. Δοξιάδης καταλήγοντας παρατηρεί: «το βιβλίο είναι συναρπαστικό και απολαυστικό, ένα από τα σπάνια εκείνα δείγματα που λες ότι σχεδόν κατά λάθος γεννήθηκε στη μικρή μας χώρα, καθώς είναι πρωτότυπο και ουσιαστικό σε διεθνές επίπεδο. Θέλω να πιστεύω ότι οι αρετές αυτές σύντομα θα φανούν καθαρά, όταν ανοίξει, όπως του αξίζει, τα φτερά του και εκτός Ελλάδος. Στο μεταξύ όμως, έχουμε το προνόμιο πρώτοι εμείς να το χαρούμε».
Η συγγραφέας στο προλογικό σημείωμα του βιβλίου αναφέρει ότι αυτό αποτελεί τον καρπό δεκαπενταετούς εργασίας σε μεγάλες βιβλιοθήκες του εξωτερικού. Πραγματικά οι προσεγγίσεις των θεμάτων, σε σχέση με το κριτήριο που έχει τεθεί, είναι πλήρεις, εμπεριστατωμένες, με ψύχραιμη ματιά σε θέματα δύσκολα (όπως π.χ. η Υπατία) και πάρα πολύ καλά τεκμηριωμένο. Πολύς μόχθος, επίπονη εργασία, η οποία όμως ευτύχησε να αποδώσει εξαιρετικό αποτέλεσμα. Παρά τον όγκο του βιβλίου τα θέματά του μπορούν να διαβαστούν αυτόνομα και πιστεύουμε ότι όχι μόνο δεν θα πρέπει να λείπει από τη βιβλιοθήκη κάθε μαθηματικού, αλλά και από την αντίστοιχη κάθε ακαδημαϊκού πολίτη.
Η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Χριστίνα Φίλη μας έκανε την εξαιρετική τιμή και αποδέχθηκε πρόσκληση του Παραρτήματος Λασιθίου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας και θα παρουσιάσει στο πλαίσιο των διαλέξεων του Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστημίου του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Αγίου Νικολάου την Κυριακή 10 Ιανουαρίου το θέμα «Μαθηματικά και εξουσία». Η διάλεξη θα είναι η πρώτη μετά τη βράβευσή της από την Ακαδημία Αθηνών. Επίσης, ιδιαίτερη τιμή θα προσδώσει στην εκδήλωση και η παρουσία του Καθηγητής του Λομονόσοφ Σεργκέι Ντεμίντοφ.
Ι. Σταμέλος
stamelosioa@gmail.com

Μαθηματικά & Εξουσία